Huiselijk geweld en kindermishandeling is veelal problematiek met een langdurig karakter.
De meeste beroepskrachten zijn voor een relatief korte periode betrokken bij slachtoffers en plegers van huiselijk geweld of kindermishandeling. Zij beschikken veelal over onvoldoende informatie ten aanzien van eerder slachtofferschap of plegerschap van betrokkenen. Hulpverleners die succesvol hulp hebben verleend in een gezinssysteem waar huiselijk geweld speelt, hebben vaak niet de mogelijkheden om te signaleren dat geweld na enkele maanden of jaren weer terugkeert. Daarom is het van belang dat situaties van acute en/of structurele onveiligheid altijd bij Veilig Thuis gemeld worden, zodat Veilig Thuis signalen over een langere periode van tijd en vanuit verschillende bronnen bij elkaar kan brengen. En zodat Veilig Thuis snel(ler) signaleert wanneer opnieuw sprake is van huiselijk geweld of kindermishandeling en passende, toereikende hulp kan worden ingezet om structurele patronen van geweld te doorbreken. Het afwegingskader in stap 5 van de meldcode is hierop gericht.

De radarfunctie van Veilig Thuis houdt in dat de 26 Veilig Thuis organisaties informatie uit meldingen met elkaar verbinden en aan elkaar kunnen verstrekken. Bij iedere nieuwe melding wordt deze informatie aangevuld. Naarmate er meer professionals melden (ook als zij zelf hulp bieden of organiseren), beschikt Veilig Thuis over meer informatie die (bovenregionaal) gecombineerd kan worden. Zo kan Veilig Thuis tot een zorgvuldige beoordeling en besluitvorming komen bij een nieuwe melding.

De doelgroep waar Veilig Thuis zich op richt is breder dan alleen de situaties waarbij sprake is van acute en structurele onveiligheid. Veilig Thuis houdt zich ook bezig met multi-problematische situaties in gezinnen die geen hulp/ondersteuning accepteren. Er wordt ook gekeken naar (gezins)situaties waarbij veel riscofactoren aanwezig zijn, waardoor hulp noodzakelijk is om te voorkomen dat de problematiek verder escaleert. Veilig Thuis zal in het laatste geval bemiddelen naar betrokken hulpverleners toe om te zorgen dat zo snel mogelijk de juiste hulp geboden wordt.
Hoe verhoudt Veilig Thuis zich tot de Raad voor de Kinderbescherming?
Veilig Thuis heeft de opdracht meldingen van (vermoedens van) huiselijk geweld en kindermishandeling te beoordelen en eventueel aansluitend haar dienst in te zetten. De Raad voor de Kinderbescherming heeft een andere opdracht, namelijk onderzoeken of een kinderbeschermingsmaatregel nodig is en daarover advies uitbrengen aan de kinderrechter.

Je kunt als professional in iedere stap van de Meldcode Veilig Thuis raadplegen en om advies vragen. Veilig Thuis denkt dan mee vanuit hun expertise over veiligheid en kan adviseren. Je kunt ze dus ook bellen bij twijfel of je wel of niet moet melden. Bij het vragen van advies blijft het betreffende cliëntsysteem anoniem. Bij een melding verstrek je persoonsgegevens van de cliënt en informatie over de vermoedens en/of signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling. Veilig Thuis voert op basis van de melding een veiligheidsbeoordeling uit.

De website www.veiligthuis.nl geeft cliënten een algemeen beeld van de rol van Veilig Thuis. Daarnaast zijn er op landelijk niveau folders met als doel cliënten te informeren over de rol van Veilig Thuis. Je kunt natuurlijk ook altijd contact opnemen met Veilig Thuis om advies te vragen hierover.

Veilig Thuis neemt meldingen aan die een professional doet op basis van het afwegingskader en voert binnen vijf werkdagen een veiligheidsbeoordeling uit. Op basis hiervan bepaalt Veilig Thuis welke vervolgstap nodig is. Hierover informeren ze de melder en de directbetrokkenen.

Veilig Thuis kan na de veiligheidsbeoordeling de casus direct overdragen aan een ketenpartner, al dan niet met veiligheidsvoorwaarden om de directe veiligheid van de directbetrokkenen te borgen. Als de casus niet direct overgedragen kan worden, kan Veilig Thuis twee diensten uitvoeren:
– Onderzoek
– Voorwaarden & Vervolg

Veilig Thuis doet onderzoek als er nog geen antwoord is op de vraag of er sprake is van huiselijk geweld of kindermishandeling. Onderzoek wordt ook ingezet wanneer de leden van het gemelde gezin of huishouden niet willen samenwerken met Veilig Thuis.
Bij Voorwaarden & Vervolg spreekt Veilig Thuis met de leden van het cliëntsysteem en de betrokken professionals af wat er verder moet gebeuren om te zorgen dat het direct veilig wordt. Ze stellen met andere woorden veiligheidsvoorwaarden op. Deze voorwaarden vormen de basis voor veiligheids- en herstelplannen van de professionals die de hulp uitvoeren. Dat kan ook de melder zijn. Veilig Thuis monitort vervolgens of deze veiligheidsvoorwaarden daadwerkelijk leiden tot veiligheid in het cliëntsysteem. Veilig Thuis monitort zo kort mogelijk en zo lang als nodig, totdat het stabiel veilig is.

Als je van oordeel bent dat je zelf over voldoende mogelijkheden beschikt om de noodzakelijke hulp te bieden of te organiseren dan levert de melding je de volgende voordelen:

• Je krijgt antwoord op de vraag of er eerdere meldingen zijn gedaan
• Je krijgt informatie uit de eerdere meldingen voor zo ver je die informatie nodig hebt is voor het bewerkstelligen van directe en stabiele veiligheid
• Je kunt op basis van die informatie contact en samenwerking zoeken met anderen die zich zorgen maken over dit gezin of huishouden
• Je hoort het resultaat van de door Veilig Thuis uitgevoerde veiligheidsbeoordeling
• Je krijgt een deskundig advies van Veilig Thuis over de vervolgstappen
• Je kunt met Veilig Thuis de samenwerking aangaan om de onveilige situatie te stoppen

Veilig Thuis bewaart dossiers maximaal vijftien jaar of tot het jongste kind achttien jaar is. De directbetrokkenen hebben het recht te vragen om vernietiging van hun dossier. In het geval dat Veilig Thuis tot de conclusie komt dat er geen sprake is van huiselijk geweld of kindermishandeling, zal ze de directbetrokkenen actief wijzen op dit recht. Een verzoek tot vernietiging wordt in dat geval ingewilligd. Veilig Thuis vernietigt deze gegevens binnen 3 maanden na ontvangst van het verzoek tenzij het bewaren van de gegevens van ‘aanmerkelijk belang’ kan zijn voor een ander dan degene die het verzoek heeft ingediend.

Ja, alle meldingen op basis van de Meldcode, inclusief afwegingskader, van professionals worden door Veilig Thuis aangenomen en beoordeeld op veiligheid.

Ja, ook dan moet er worden gemeld bij Veilig Thuis. Iedere professional is verantwoordelijk voor een eigen afweging van de betreffende situatie, ongeacht welke andere hulpverleners betrokken zijn. Voor een gezinsvoogd is het ook goed om te weten dat er bij anderen zorgen over het gezin zijn en dat deze informatie wordt gedeeld.

Als je zorgen/vermoedens hebt van kindermishandeling of huiselijk geweld is het altijd aan te bevelen om te melden. Júist ook als er al hulpverlening in het gezin zit/ Het Veilig Thuis register krijgt pas kracht als er meerdere meldingen komen over een cliënt(systeem).

Zeker. Bij een nieuwe melding wordt afgewogen of deze met spoed moet worden opgepakt.

Dan doorloop je opnieuw de Meldcode en doet opnieuw een melding als dat nodig blijkt.

Iedere beroepskracht heeft het wettelijk recht om, ook zonder toestemming van (de ouders van) de cliënt, vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling te melden bij Veilig Thuis. Het meldrecht betekent ook dat beroepskrachten, zonder toestemming van de cliënt, op verzoek van Veilig Thuis informatie mogen verstrekken over de betrokkene.

Je bespreekt in principe altijd met de cliënt dat je van plan bent een melding te doen bij Veilig Thuis. Dat is belangrijk, omdat je dan kan uitleggen waarom je dat nodig vindt en de cliënt daarop kan reageren. Zo doe je niets achter de rug van de cliënt/het gezin om. Ben zo concreet, specifiek en feitelijk mogelijk: hoe ziet de onveiligheid er nu precies uit? En wat zou er moeten veranderen?

Deze keuze is gebaseerd op onderzoeken door het Verwey Jonker Instituut en het Trimbos Instituut. Uit deze onderzoeken blijkt dat de (gezins)situatie direct ná de melding vaak verbetert. Na een jaar vallen veel gezinnen echter weer terug in oude patronen, waardoor de problemen terugkeren. Om deze reden is gekozen voor 1,5 jaar. Als het nodig is monitort Veilig Thuis langer of korter, in ieder geval totdat de situatie stabiel veilig is.

In een aantal situaties leidt het bespreken van vermoedens van kindermishandeling/huiselijk geweld met de cliënt tot onveiligheid bij andere gezinsleden of de melder. Overleg in dit geval altijd eerst met Veilig Thuis, vóórdat je het gesprek aangaat met de cliënt. Veilig Thuis kan meedenken over alternatieve opties om een melding te doen zonder dat dit leidt tot onveiligheid bij de melder of andere gezinsleden.

In de regel is het zo dat een beroepskracht altijd in gesprek gaat met de cliënt voor hij of zij een melding doet bij Veilig Thuis. In gesprek gaan met de cliënt is ook opgenomen in de verplichte stap 3 van de Meldcode. Alleen als door het voeren van het gesprek de veiligheid van een van de betrokkenen in het geding zou kunnen komen, kan er in sommige situaties worden afgezien van een gesprek met de cliënt.

Als je een melding doet bij Veilig Thuis van vermoedens van kindermishandeling of huiselijk geweld, dan kan Veilig Thuis besluiten een onderzoek te doen naar de situatie. Daarbij worden gegevens over het kind en het gezin verzameld die duidelijk moeten maken of er sprake is van kindermishandeling of huiselijk geweld. Als de vermoedens van kindermishandeling door het onderzoek bevestigd worden, dan wordt alles in het werk gesteld om passende hulpverlening voor de betrokkenen op gang te brengen.

Ook nadat je gemeld hebt, blijf je het kind/het gezin volgen. Wanneer zorgen blijven bestaan of wanneer er zich opnieuw signalen van kindermishandeling/huiselijk geweld voordoen, dan kom je opnieuw in actie. Dit betekent: opnieuw de stappen van de Meldcode doorlopen, of bij acute zorgen: opnieuw melden bij Veilig Thuis. Bespreek met Veilig Thuis dat je nog steeds zorgelijke signalen opmerkt. Dit kan tot een tweede melding leiden, waarbij Veilig Thuis opnieuw de verantwoordelijkheid heeft om de melding te beoordelen.

Ja. Bespreek je melding vooraf met de cliënt (en/of met de ouder en/of de wettelijk vertegenwoordiger)

Leg uit waarom je van plan bent een melding te gaan doen en wat het doel daarvan is. Indien sprake is van (een vermoeden van) acute of structurele onveiligheid, dan is het een mededeling en leg je uit dat het de professionele norm is je zorgen bij Veilig Thuis te melden. Je vraagt dus niet om toestemming.
Vraag de cliënt/de ouders, verzorgers, uitdrukkelijk om een reactie op de voorgenomen melding.
Breng het niet als beschuldiging, maar leg uit dat je op deze manier hulp in gang gaat zetten.

Bij bezwaren van de cliënt, bekijk of, en zo ja op welke wijze, je tegemoet kunt komen aan deze bezwaren. Is dat niet mogelijk, weeg de bezwaren dan af tegen de noodzaak om de cliënt of zijn gezinslid te beschermen tegen het geweld of de kindermishandeling. Betrek in je afweging de aard en de ernst van het geweld en de noodzaak om de cliënt of zijn gezinslid door het doen van een melding daartegen te beschermen.
Is dat niet mogelijk, weeg de bezwaren dan af tegen de noodzaak om de cliënt of zijn gezinslid te beschermen tegen het geweld of de kindermishandeling. Betrek in je afweging de aard en de ernst van het geweld en de noodzaak om de cliënt of zijn gezinslid door het doen van een melding daartegen te beschermen. Gaat het om een minderjarige cliënt, een zwangere cliënt, een cliënt die de zorg heeft voor een minderjarige of zorgafhankelijke volwassene en is er sprake van acute of structurele onveiligheid, dan volgt te allen tijde een melding bij Veilig Thuis.

Gaat het om huiselijk geweld en maakt het volwassen slachtoffer weloverwogen en in vrijheid bezwaar tegen het doen van een melding bij Veilig Thuis? Dan wordt alleen gemeld bij ernstig gevaar voor zwaar lichamelijk of psychisch letsel of de dood.

Als een weigering te zeer wordt ingegeven door een afhankelijkheidsrelatie met de pleger, bijvoorbeeld wegens angst voor repercussies, dan is geen sprake van een weloverwogen en in vrijheid geuite weigering. Is het slachtoffer wilsonbekwaam, overleg dan met de wettelijk vertegenwoordiger over de wens van de cliënt op dit punt, tenzij deze mogelijk zelf de pleger is. In dat geval moet worden gezocht naar een andere geschikte vertegenwoordiger.

Doe een melding indien naar jouw oordeel de bescherming van de cliënt of zijn gezinslid de doorslag moet geven en informeer de cliënt over je melding. Gaat het om een minderjarige cliënt, een zwangere cliënt, een cliënt die de zorg heeft voor een minderjarige of zorgafhankelijke volwassene en is er sprake van acute of structurele onveiligheid, dan volgt te allen tijde een melding bij Veilig Thuis. Gaat het om huiselijk geweld en maakt het volwassen slachtoffer weloverwogen en in vrijheid bezwaar tegen het doen van een melding bij Veilig Thuis? Dan wordt alleen gemeld bij ernstig gevaar voor zwaar lichamelijk of psychisch letsel of de dood. Als een weigering te zeer wordt ingegeven door een afhankelijkheidsrelatie met de pleger, bijvoorbeeld wegens angst voor repercussies, dan is geen sprake van een weloverwogen en in vrijheid geuite weigering. Is het slachtoffer wilsonbekwaam, overleg dan met de wettelijk vertegenwoordiger over de wens van de cliënt op dit punt, tenzij deze mogelijk zelf de pleger is. In dat geval moet worden gezocht naar een andere geschikte vertegenwoordiger. Doe een melding indien naar jouw oordeel de bescherming van de cliënt of zijn gezinslid de doorslag moet geven en informeer de cliënt over je melding.

Als je een melding doet bij Veilig Thuis zonder toestemming van de cliënt en/of zijn ouders, doorbreek je je beroepsgeheim. Dit mag op grond van de wet (Meldrecht vastgelegd in de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015) als je dat doet volgens de stappen van de meldcode en de aanwijzingen voor het voeren van een gesprek over je voornemen om een melding te doen. Je komt dan op een zorgvuldige en verantwoorde manier tot dit besluit.

Beschrijf welke informatie je bij je melding hebt verstrekt en welke afspraken je met Veilig Thuis hebt gemaakt
Of je al dan niet over de melding met de cliënt (en/of de ouders) hebt gesproken en welke reactie de cliënt op je voornemen om te melden gaf.
Heb je geen contact met cliënt (en/of zijn ouders) gehad over de melding, teken dan ook aan waarom dit zo is besloten.
Leg ook de naam en de functie vast van de medewerker van Veilig Thuis bij wie je de melding hebt gedaan.
Word je later door Veilig Thuis over (de uitkomsten van het onderzoek naar) het huiselijk geweld of de kindermishandeling geïnformeerd, leg dan ook deze informatie vast.
Doe dit ook als kindermishandeling of huiselijk geweld niet is gebleken.
Leg ook vast welke hulp je geboden of georganiseerd hebt en op welke manier is voldaan aan de vereisten voor passende en toereikende hulp.

Het kan voorkomen dat je het als professional oneens bent met het besluit van Veilig Thuis. Dit kan al duidelijk worden bij het eerste contact met Veilig Thuis wanneer je wilt melden. Het kan ook later zijn, wanneer je een terugmelding van Veilig Thuis krijgt over de acties die zij wel of niet gaan inzetten. Het is belangrijk dat er over de veiligheid van het slachtoffer/ het gezin besluiten worden genomen die ook door de professional begrepen en gedragen worden. Mocht het niet lukken om in het overleg met Veilig Thuis tot overeenstemming te komen, spreek dan af dat je dit beiden aan je leidinggevende voorlegt. Het is dan aan de hen om met jou tot een gezamenlijk besluit te komen.

Wees je ervan bewust dat de meldcode niet stopt bij een melding of overdracht naar hulpverlening: zo lang je zelf contact hebt met de cliënt steun je hem of haar en werk je samen met Veilig Thuis of met de hulpverlener die Veilig Thuis ingezet heeft. Blijf ook na je melding attent op signalen van huiselijk geweld of kindermishandeling en doe zo nodig een nieuwe melding als de situatie verslechtert.